در غرب کشور ما استانی نام‌آشنا با مردمانی بی‌آلایش زندگی میکنند که سنت‌ها و عقاید زیبای‌شان از قدیم زبانزد بوده است. استان لرستان، سیزدهمین استان ایران از نظر جمعیت، و به عقیده‌ی باستان‌شناسان یکی از نخستین سکونت‌گاه‌های بشری بوده است. بی‌شک استانی با این قدمت، فرهنگ غذایی غنی و جالبی خواهد داشت. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا به معرفی چند غذای سنتی استان لرستان بپردازیم.
چزنک رغو
این غذا در بین مردم لرستان به نشانه‌ی احترام به مهمان تازه از راه رسیده آماده میشود. مواد تشکیل‌دهنده این غذا را از نام آن می‌توان تشخیص داد. این غذای مناسبتی خوشمزه از چزنک (نان فطیر) و رغو (روغن حیوانی و محلی) تهیه میشود که بعد از تهیه‌ی نان و قبل از سرد شدنش چند قاشق روغن محلی روی آن می‌ریزند. اغلب به این ترکیب شیره‌ی انگور یا خرما یا خاک قند اضافه میکنند.
کباب بروجرد
یکی از با کیفیت‌ترین کباب‌های ایرانی، کباب بروجردی است. کباب بروجردی شامل انواع کباب (کوبیده، چنجه و برگ) است، اما معمولا منظور از کباب بروجردی نوع کوبیده‌ی آن است. کوبیده بروجردی تفاوت چندانی با دیگر کوبیده‌های ایرانی ندارد و دلیل معروفیت آن استفاده از گوشت مرغوب و دقت و مهارت کباب‌پزها است. گوشت سردست گوسفندی، پیاز، جوش شیرین، نمک وفلفل مواد تشکیلدهندهی کوبیده بروجردی است. چنانچه این کباب را که به‌همراه نان سنگک، دوغ محلی و سبزیجات سرو میشود، از غذاخوری‌های معتبر تهیه کنید، خاطره و طعم آن برای همیشه با شما خواهد ماند.
آش شله ماش دورود
برای تهیه‌ی این آش که یکی از غذاهای محلی شهرستان دورود است نیاز به زمان کافی دارید. لوبیا چیتی، ماش، عدس، برنج، پیاز، آبگوشت، کشک، زعفران و نعناع داغ مواد تشکیلدهندهی این آش خوشمزه و لذیذ است که بهتر است لوبیای آن شب قبل خیس شده و آب آن را چند بار عوض کنید. برنج و عدس را نیز از یک ساعت قبل از تهیه‌ی آش بگذارید خیس بخورد.
آش کلونک الیگودرز
آش کلونک یکی از غذاهای سنتی شهرستان الیگودرز است که فقط در فصل بهار طبخ میشود. دلیل طبخ این آش در این فصل وجود گیاهی در ترکیب آن است که به‌صورت خودرو در بهار رشد میکند.
آش گوشت خرم‌آباد
یکی دیگر از غذاهای مناسبتی شهرستان خرم‌آباد که اغلب در عروسی‌ها و اعیاد طبخ میشود، آش گوشت است. زیر برنجی یا همان چلو گوشت را در سینی بزرگی که به اصطلاح لُری به آن مجمع می‌گویند، سرو میکنند. مجمع، سینی‌های مخصوص و گردی از جنس رویی یا استیل است که هر سینی برای سه نفر در نظر گرفته میشود. افراد به شکل گرد دور مجمع نشسته، غذا را سرو میکنند. نحوه‌ی کشیدن این غذا در مجمع نیز آداب خاصی دارد، به این‌گونه که کمی پلو در کف مجمع می‌ریزند، سپس گوشت‌های پخته را در وسط برنج کشیده و روی آن‌را با برنج می‌پوشانند به‌طوری که گوشت پیدا نباشد. در آخر یک قطعه پیاز و کمی نمک در سینی می‌گذارند و غذا را با نان می‌پوشانند تا سرد نشود.
شامی کوو خرم‌آباد
این غذای محلی مردم خرم‌آباد در طبخ خود شامی‌ها تفاوت چندانی با شامی‌های مرسوم ندارد. اما در مواد اولیه‌ی آن برای تهیه‌ی سس شامی از رب انار، سبزی‌های معطر و مغز گردو استفاده میشود. این غذای لذیذ به‌دلیل داشتن رب انار، ترش است، بنابراین اگر مزه‌ی ترشی با ذائقه‌ی شما سازگار نیست، بهتر است مقداری شکر به سس آن بیفرایید.
دلمه برگ مو بروجرد
برای تهیه‌ی این دلمه‌ی برگ مو سنتی علاوه بر مواد معمول دلمه از باقلا، روغن حیوانی و ماست هم استفاده میشود.
خورش کلیه‌ترش
گوشت گوسفند، سیب‌زمینی، رب انار، پیاز، نمک، زردچوبه و فلفل مواد تشکیلدهندهی این خورشت لرستانی است. این غذای لذیذ در بین مردم لرستان طرفداران زیادی دارد.
سُغدو (دلمه‌ی سیراب شیردان)
طرفداران کله پاچه‌ی ایرانی مردمان لرستان طعم جدیدی از این غذا را به شما ارائه خواهند داد. سغدو که یکی از غذاهای سنتی لرستانی‌ها است، از شکنبه‌ی گوسفند تهیه میشود. برنج، آلوبخارا، گردو، روغن، آب و ادویه دیگر مواد تشکیلدهندهی سغدو است. برای تهیه‌ی این خوراک لذیذ مواد را داخل شکنبه ریخته و با نخ و سوزن می‌دوزند. سپس روی آن آب و ادویه ریخته و روی حرارت ملایم می‌پزند.
دنو رو
دنو رو در واقع همان آش دندانی است که در جشن و سرور رویش اولین دندان نوزاد طبخ میشود. اهالی لرستان این آش را پخته و بین همسایه‌ها پخش و در قبالش هدیه‌ای به‌منزله‌ی آرزوی سلامت نوزاد دریافت میکنند. لرستانی‌ها بر این باور هستند که اگر این آش آیینی در وقت روییدن دندان نوزاد پخته نشود، در بزرگسالی دچار دنوریچه (دندان قروچه) خواهد شد. گندم، لوبیا، نخود، عدس و باقلا مواد اصلی تشکیلدهندهی این آش خوشمزه است.
آش پرشکه
آش روزهای سرد لرستان که برای پخت آن از عدس، سبزی بلوک، آرد گندم، کشک، نمک و ادویه استفاده میشود. این آش را اغلب برای درمان بیماری‌ها مخصوصا سرماخوردگی طبخ میکنند.
آش ترخینه
آش ترخینه یا کشگینه به‌دلیل وجود کشک دارای خواص بسیاری است. این آش از نخود، لوبیا، عدس، سبزی آش، پیاز داغ، نعناع داغ، ادویه و کشگینه (بلغور گندم، کشک و سبزی معطر کوهی) تهیه میشود. حبوبات این آش را باید شب قبل خیس کنید.
کوفته نخودچی
گوشت چرخ‌کرده بدون چربی، آرد نخودچی، پیاز، پودر تخم گشنیز، زعفران، شکر، روغن مایع، ادویه (نمک و فلفل و زردچوبه)، شوید و آبلیمو مواد مورد نیاز برای تهیه‌ی کوفته نخودچی هستند. در دستور اصلی این کوفته رب گوجه وجود ندارد، اما اگر تمایل به افزودن آن به غذای‌تان دارید، می‌توانید در سس این غذا مقداری رب گوجه بریزید.
آبگوشت دو گوله دودار
آبگوشت دو گوله دودار که به آن آبگوشت کشک لری نیز می‌گویند، از غذاهای محلی شهر اراک و استان لرستان است. در دستور اصلی این غذا اهالی لرستان از گوشت آبگوشتی، بادمجان سرخ کرده، نخود، لوبیا، پیاز،نعناع خشک، سیر، کشک، نمک، زردچوبه و روغن مایع استفاده میکنند.
پرتله
یکی دیگر از آش‌های مناسبتی لرستان که از قدیم در مراسمات مذهبی این استان طبخ و سرو میشود، آش پرتله است. این غذای ساده از ترکیب شیر، گندم و نمک و در مدت زمان اندکی میشود.
خورش قلیه ترش
در زمان صفویان به انواع خورشت‌ها قلیه (سرخ کرده) می‌گفتند. در ترکیب اصلی این خورشت از موادی چون گوشت، سیب‌زمینی، شیره‌ی تمر هندی، پیاز، زعفران، نمک، فلفل و روغن استفاده میشود که در صورت دلخواه می‌توانید مرغ را جایگزین گوشت کنید.
گوله ریزه
گوله ریزه یا همان خوراک گوشت قلقلی در لرستان به‌دلیل افزوده شدن برنج خردشده، آرد گندم و سیب‌زمینی به ترکیب اصلی این غذا طعم فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است. از آنجایی که زمان زیادی برای طبخ خوراک گوله ریزه لازم نیست، این غذا می‌تواند در مواقعی که مهمان سرزده دارید، به سفره‌ی شما رنگ و لعاب خاصی ببخشد. گوشت چرخ‌کرده، برنج نیم‌دانه، آرد گندم، روغن، سیب‌زمینی، رب گوجه و ادویه (نمک، فلفل، زردچوبه) مواد مورد نیاز شما برای تهیه‌ی این خوراک خوش‌طعم است.
خورش سیب درختی
برای تهیه‌ی این خورشت محلی لرستان به گوشت ران گوسفندی، روغن مایع، برگ بو، پیاز، آب، نمک و فلفل، سیب درختی، پیازداغ، سرکه، شیره‌ی انگور یا خرما و نشاسته‌‌‌ی ذرت نیاز است. بهتر است افرادی که از ناراحتی‌های عصبی رنج می‌برند، این خورشت را در رژیم غذایی خود جای دهند، زیرا علاوه بر ویتامین‌های گروه B، منیزیم و فسفر و برخی عناصر دیگر موجود در سیب اثر آرام‌بخشی بر اعصاب دارد.
