نگاهی به آیین‌های نوروزی در لرستان/ خانه‌تکانی به سبک لری

مردم لرستان با اجرای آیین‌های کهن همچون «گردیله»، «نوروزخوانی»، «شب الفه» و «کوسه‌سوار» به استقبال نوروز می‌روند، سنت‌هایی که از دل تاریخ و فرهنگ لرستان برخاسته‌اند و نه‌تنها نشانگر هویت این دیار بلکه جلوه‌ای از پیوند طبیعت، خانواده و آیین‌ها است.

کد خبر:۱۲۹۴۹۶۵

|

۲۸ اسفند ۱۴۰۳ - ۱۹:۳۰

|

5968 بازدید

|

۱

خانه‌تکانی به سبک لری

به گزارش «تابناک» به نقل از ایمنا، نوروز به‌عنوان یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی، جایگاه ویژه‌ای در میان مردم این استان دارد، این جشن که با آغاز بهار و رویش دوباره طبیعت همراه است، نه‌تنها نشانه‌ای از تغییر فصل، بلکه نمادی از تجدید حیات فرهنگی و اجتماعی محسوب می‌شود.

مردم لرستان از اوایل اسفند با اجرای آئین‌های سنتی همچون «الفه»، «برات» و «کوسه‌سوار» به استقبال از نوروز می‌روند.

بهزاد پاکدل، رئیس کانون آئین سنتی لرستان با بیان اینکه مردم این دیار از اوایل اسفند به‌ویژه در روزهای پایانی سال با برپایی مراسم خانه‌تکانی که در گویش محلی «گَردیله» نام دارد، به استقبال نوروز می‌روند، به خبرنگار ما می‌گوید: در گذشته به دلیل استفاده از بخاری‌های هیزمی، دوده و گردوغبار بر دیوارها می‌نشست و مردم برای نو نوار کردن منازل، دیوارهای داخلی خانه‌های خود را گل‌اندود می‌کردند، مردم خرم‌آباد نیز با استفاده از خاک منطقه «گل سفید» دیوارهای خانه‌های خود را سفیدکاری می‌کردند تا سال نو را با طراوت و تازگی آغاز کنند.

وی با اشاره به یکی از جذاب‌ترین آئین‌های نوروزی مردم لرستان می‌افزاید: یکی از سنت‌های جالب و خاص در لرستان که در گذشته رواج زیادی داشت، «نوروزخوانی» بود. این مراسم از اوایل اسفند آغاز می‌شد و فردی باسواد و فرهیخته به نام «نوروزخوان» به همراه اسب خود به روستاها و آبادی‌ها می‌رفت و با خواندن اشعاری ویژه، مردم را از نزدیک شدن نوروز آگاه می‌کرد.

رئیس کانون آئین سنتی لرستان اضافه می‌کند: این فرد ۲۹ تخم‌مرغ با خود همراه داشت و هر شب به نماد برکت در خانه‌ای مهمان می‌شد، این سنت تا آخرین شب اسفند ادامه داشت و در پایان تخم‌مرغ‌های او به پایان می‌رسید، مردم نیز به پاس قدردانی، به نوروزخوان گندم، تخم‌مرغ یا پول هدیه می‌دادند.

خانه‌تکانی به سبک لری

«شب برات» و «شب الفه»؛ آئین‌های لرستان در واپسین روزهای سال

پاکدل با بیان اینکه در تاریخ و فرهنگ لرستان، دو آئین «شب برات» و «شب الفه» وجود دارد که از سنت‌های کهن این دیار محسوب می‌شوند، می‌گوید: «شب الفه» برای مردگان برگزار می‌شود و مردم در این شب، حلوا می‌پزند و آن را بین همسایگان توزیع می‌کنند، در گذشته، هنگام حضور در آرامستان‌ها، مردم اجازه نداشتند گریه کنند، زیرا معتقد بودند نباید عید را با اندوه آغاز کرد.

رئیس کانون آئین سنتی لرستان می‌افزاید: «شب برات» در مقابل مخصوص زندگان است و مردم این شب را با تهیه غذاهای خاص از جمله حلوا و گوشت خروس، جشن می‌گرفتند، این آئین که قدمتی چند هزار ساله دارد، به گردگیری از دل و رفع کدورت‌ها پیش از آغاز سال نو اختصاص داشت.

پاکدل با اشاره به یکی دیگر از آداب مردم لرستان، به آئین «کوسه‌سوار» می‌پردازد و می‌گوید: این سنت جالب، نمادی از پایان زمستان و آغاز فصل جدید است، در این مراسم، فردی بدون ریش که نماد «ننه پیره» بود، به اسب سوار می‌شد و مردم با سواری گرفتن از او نشان می‌دادند که زمستان در حال رفتن و بهار در راه است.

رئیس کانون آئین سنتی لرستان گریزی به شیرینی‌های سنتی این استان می‌زند و می‌گوید: مردم لرستان در شب قبل از نوروز، برای پذیرایی از مهمانان، این شیرینی محلی را آماده می‌کنند، در گذشته، علاوه بر «برساق»، آش رشته نیز برای پذیرایی از مهمانان طبقات مختلف تهیه و توزیع می‌شد.

وی درباره «سفره هفت‌سین» در لرستان نیز می‌گوید: در گذشته، مردم این منطقه به جای یک سبزه، ۱۲ ستون از سنگ به نماد ۱۲ ماه سال آماده می‌کردند و روی هر ستون، یک نوع بذر قرار می‌دادند، آن سبزه‌ای که بهتر رشد می‌کرد، نشان‌دهنده محصول پربار آن سال بود.

پاکدل می‌افزاید: در لرستان، سفره هفت‌سین علاوه بر سبزه، سیر، سماق، سیب و سکه که نمادهایی از برکت، سلامت و خوشبختی هستند، شامل برخی نمادهای دیگر همچون سرکه و سنجد نیز می‌شود، در گذشته، سکه‌ای که بر سفره گذاشته می‌شد، باید نقره‌ای یا طلا باشد تا نشانه برکت و ثروت خانواده در سال جدید باشد.

خانه‌تکانی به سبک لری

سیزده‌بدر در لرستان؛ از پرهیز تا پذیرش

رئیس کانون آئین سنتی لرستان درباره مراسم سیزده‌بدر در این استان نیز می‌گوید: در گذشته، مردم خرم‌آباد به دلیل حضور نیروهای انگلیسی و روسی در کنار چشمه گلستان، علاقه‌ای به بیرون رفتن در روز سیزدهم فروردین نداشتند و ترجیح می‌دادند روز چهاردهم را در طبیعت سپری کنند اما امروزه، این سنت در لرستان نیز همچون سایر نقاط کشور رواج پیدا کرده است و مردم در این روز به دامان طبیعت می‌روند.

وی با تأکید بر اهمیت حفظ این آداب و رسوم می‌افزاید: نوروز برای مردم لرستان نه‌تنها یک جشن ملی، بلکه فرصتی برای تجدید ارتباط با طبیعت، خانواده و فرهنگ غنی این دیار است.

پاکدل با بیان اینکه برخی از آئین‌های کهن به دلیل مغایرت‌های فرهنگی پس از اسلام از بین رفته‌اند، اما سنت‌هایی همچون «شب الفه» و «شب برات» به دلیل سازگاری با فرهنگ اسلامی همچنان باقی مانده‌اند، ادامه می‌دهد: برای احیای آئین‌های کهن، نیاز به آگاهی‌بخشی و تبیین صحیح این سنت‌ها وجود دارد تا نسل امروز بتواند آن‌ها را درک کرده و از جنبه‌های خرافی جدا کنند و این میراث گران‌بها را به آیندگان منتقل کنند.

alivicey چهارشنبه 29 اسفند 1403 ساعت 23:19

0 نظر

«لرستان»؛ گنجینه‌ای از آبشارها و کوه‌های افسانه‌ای!

لرستان، سرزمین آبشارها و کوه‌های متفاوت، این‌بار در «یک ایران، هزار مقصد» به دل طبیعت بکر و ناشناخته‌های این دیار می‌رویم.

کد خبر:۱۲۹۵۱۱۵

|

۲۹ اسفند ۱۴۰۳ - ۱۷:۳۰

|

2265 بازدید

|

۱

«لرستان»؛ گنجینه‌ای از آبشارها و کوه‌های افسانه‌ای!

به گزارش «تابناک» به نقل از مهر؛ معمولاً لرستان رو با آبشار بیشه، دریاچه گهر و قلعه فلک‌الافلاک می‌شناسن، ولی این استان پر از جاهای شگفت‌انگیزیه که کمتر دیده شدن. توی پرونده «یک ایران، هزار مقصد» قراره ببریم‌تون به جاهایی که شاید کمتر اسمشون رو شنیده باشید، ولی وقتی ببینید، متحیر می‌شید!

تونل برفی ازنا؛ یک معجزه طبیعی

تا حالا تونل برفی طبیعی دیدید؟ در شهر ازنا، یه تونل برفی فوق‌العاده هست که انگار زمستون توش جاودانه شده. برف‌هایی که روی هم انباشته شدن، کم‌کم تونلی ساختن که راه رفتن زیرش یه حس عجیبی داره؛ ترکیبی از سرما و شکوه طبیعت!