از خرم‌آباد تا اروپا؛ تشریح آخرین کاوش‌ها در خاستگاه 54 هزار ساله انسان

از خرم‌آباد تا اروپا؛ تشریح آخرین کاوش‌ها در خاستگاه 54 هزار ساله انسان

بر اساس آخرین کاوش‌های صورت گرفته در غار کلدر که خاستگاه 54 هزار ساله انسان‌های هوشمند به شمار می‌رود بخشی از جمجمه انسان 40 هزار ساله پیدا شده که می‌تواند بسیاری از فرضیات پیشین و سوالات موجود را در مورد انسان‌های مدرن را پاسخگو باشد.

به گزارش خبرگزاری فارس از خرم‌آباد، وقتی در کتاب‌های درسی و یا حتی گوگل به دنبال واژه‌هایی که لرستان را معرفی کرده‌اند می گردیم، بیشتر به سرزمین چشمه‌ها، دیار فلک وافلاک، دریاچه گهر و آبشار بیشه و ... روبرو میشویم، اما شاید هیچ کدام از موارد ذکر شده تا به امروز نتوانسته‌اند لرستان را به خوبی به جهانیان معرفی کنند.

لرستان تا چند سال گذشته برای اکثر تاریخ‌دانان و باستان شناسان دنیا واژه‌ای ناشناخته بود تا اینکه تعدادی از جوانان تحصیل کرده این سرزمین در علم باستان‌شناسی، بر آن شدند که قدمت و عظمت لرستان را به جهانیان معرفی کنند.

این تلاش‌های جوانان لرستانی در 10 سال گذشته سبب شده که غارهایی با قدمت 40 تا 55 هزار سال در لرستان کشف شود و تمامی محاسباتی که در مورد ساکنان اولیه اروپا در دنیا وجود داشت را به چالش بکشاند و دره خرم‌آباد به عنوان زیستگاه مردم اولیه اروپا به دنیا معرفی شود.

به تازگی یکی از جوانان لرستانی که بیش از 15 سال در حوزه اکتشاف مکان‌های تاریخی فعالیت می‌کند به همراه یک تیم کاوش موفق به کشف آثار جدیدی در غار کلدر خرم‌آباد شده که بر اساس آن قدمت حضور انسان در این دره زیبا و سرسبز به 54 هزار و 400 سال می‌رسد.

دره خرم‎آباد با  17 غار و پناهگاه صخره‎ای یکی از قدیمی‎ترین سکونتگاه‎های بشر محسوب می‎شود و مطالعه در خصوص این مامن‎های اولیه حرف‎های زیادی برای گفتن خواهد داشت.

در ذیل بخشی از صحبت‌های دکتر بهروز بازگیر سرپرست هیأت کاوش غار کلدر را با خبرنگار فارس می‌خوانیم.

غار کلدر در سال 85 به عنوان اثر ملی ثبت شد

غار کلدر یکی از غارهای طبیعی لرستان بوده که در دل سنگ‌های آهکی به وجود آمده است. این مکان در پنج کیلومتری شمال دره خرم‌آباد و در منطقه حفاظت شده سفیدکوه  قرار دارد که در ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با تلاش ذبیح الله بختیاری با شمارهٔ ثبت ۱۸۷۹۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.

اما در آن روزها اطلاعات و اشیا باستانی از این غار طبیعی کشف نشد تا اینکه در سال 1388 پس از مطالعاتی که در مورد غارهای کلدر، قمری،گیلوران و یک پناگاه صخره‌ای به نام گرارجنه انجام دادم سبب شد که با توجه به نهشته‌های باستانی و دست نخورده غار کلدر به پتانسیل بالای این فضای طبیعی در حوزه باستان شناسی پی ببرم.

تا پیش از این کاوش‎ها، بر اساس یافته‌های به دست آمده باستان‌شناسان، با استناد به  تاریخ‌نگاری به دست آمده از غار کنجی قدمت، سکونت بشر در دره خرم‌آباد را حدود 40 هزار سال قبل می‌دانستند که حال این آمار دگرگون شده است.

آغاز کاوش‌ غار کلدر از سال 89

در سال 89 اولین کاوش‌های خود را به همراه یکی گروه بین المللی در این غار شروع کردم و پس از پیدا کردن ابزارآلاتی که متعلق به دوره عصر پاره سنگی جدید بود به اهمیت غار کلدر پی بردم در همین راستا در سال 93 فصل دوم کاوش‌ها آغاز شد.

در فصل دوم کاوش‌ها  شواهدی که پیدا کردیم سبب شد که تمام نظریه‌های که زیستگاه‌ اولیه اجداد اروپایی‌ها را سرزمین شامات معرفی کرده بود زیر سوال برود، زیرا در این کاوش‌ها موفق شدیم آثاری بدست آوریم که نشان می‌دهد از 23 هزار سال تا 54 هزار 400 سال قبل در دره خرم‌آباد انسان‌های هوشمند زندگی کرده‌اند.

پیداشدن جمجمه انسان 40 هزار ساله

شاید نقطه عطف کاوش‌های صورت گرفته در غار کلدر پیدا کردن بخشی از جمجمه انسان است که بر اساس شواهد حداقل قدمت این فسیل مربوط به 40 هزار سال قبل بوده که تاریخ دقیق آن پس از انجام مطالعات تکمیلی اعلام خواهد شد؛ علاوه بر این با توجه به منطقه پیدا شدن جمجمه این امکان وجود دارد که مابقی فسیل این فرد نیز در دیواره غار پیدا شود.

وجود ارتباط بین غارهای باستانی خرم‌آباد

بین غارهای گیلوران قمری و کلدر ارتباطات باستان شناسی وجود دارد، به طوریکه که آثاری مربوط به دوره پارینه سنگی جدید نیز در این غارها پیدا شده اما موضوعی که سبب اهمیت غار کلدر شده بحث تاریخ نگاری آن است که به علت نهشته‌های سالم‌تر این غار امکان کسب اطلاعات قدیمی‌تر وجود دارد؛ تا قبل از غار کلدر قدیمی ترین آثار کشف شده در لرستان مربوط به 49 هزار سال قبل بوده است.

پس از کاوش‌های خوبی که در فصل دوم عملیات کاوش غار کلدر داشتیم آغاز فصل سوم این پروژه با هدف جستجو در لایه‌های پاره سنگی عصر میانی و پیدا کردن آثاری از انسان‌های نئاندرتال آغاز شد.

اجداد اولیه اروپایی‌ها ساکن دره خرم‌آباد بوده‌اند

وقتی اعلام می‌شود که اجداد اروپایی‌ها از دره خرم‌آباد به این قاره رفته‌اند اکثر مردم فکر می‌کنند که گروهی از غار کلدر به سمت اروپا مهاجرت کرده‌اند، اما این دیدگاه کاملا اشتباه بوده زیرا انسان‌های هوشمند اولیه به عنوان موجودی شکارگر تنها برای پیدا کردن شکار جابجا شده‌اند.

اما عاملی که سبب شده این نظریه ایجاد شود که اجداد اروپایی‌ها از خرم‌آباد به این قاره رفته‌اند این بوده که قدیمی ترین آثاری که از مردم اولیه در اروپا پیدا شده مربوط به 43 هزار سال قبل است، این در حالی بوده که در لرستان تا قدمت 54 هزار سال نیز پیدا شده و میان ابزار آلات پیدا شده شاهد این هستیم که این وسائل شبیه به یکدیگر هستند با این تفاوت که قدمت ابزارآلات لرستان 11 هزار سال بیشتر است.

لزوم استفاده از ظرفیت‌های باستان شناسی در حوزه اشتغال زایی

این کشفیات علاوه بر تاثیرات باستان شناسی و علمی می‌تواند در راستای توسعه اقتصادی و اشتغال لرستان نیز استفاده شود به طوریکه که مجموعه غار آتاپوئرکا که متعلق به اولین انسان‌های ساکن در اروپا است در کشور اسپانیا واقع شده که سالانه یک میلیون 500 هزار نفر از آنجا بازدید می‌کنند و این اثر نشانگر ظرفیت بالای این  باستان شناسی در تولید ثروت  برای جامعه است.

گزارش از محمد عبدالله زاده

انتهای پیام/خ

ایجاد زیر ساخت های گردشگری در دره رویایی لرستان

کوهدشت- تنگه «شیرز» در لرستان را می‌توان دیار دره‌های رؤیایی نام نهاد، جایی که جاذبه‌ای طبیعی با زیبایی خیره‌کننده‌ای طبیعت‌گردان را به انتظار نشسته و نیازمند زیرساخت‌های گردشگری است.

‌خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: دره باستانی «شیرز» در ۴۵ کیلومتری شمال شرق کوهدشت و بر سر راه رودخانه «سیمره» واقع شده است.

این دره حیرت‌انگیز با جاذبه‌های گردشگری بکر و شگفت‌انگیز و سرچشمه‌ها و آبشارها و درختان وحشی پر میوه‌اش آماده است تا به یکی از گردشگاه‌های زیبای غرب کشور تبدیل شود.

این جاذبه طبیعی در بخش «زردلان» و در منطقه‌ای به نام «اولاد قباد» قرار دارد و دارای طبیعتی زیبا و چشمه‌های جاری با آب فراوان، صخره‌های تندوتیز و میوه‌های وحشی فراوان است.

حیرت‌انگیزترین صحنه‌های طبیعت در دره رؤیایی «شیرز»

آب این چشمه به رودخانه «سیمره» که شاخه اصلی کرخه است می‌ریزد، زیبایی و بکربودن منطقه «شیرز» برای هر بازدیدکننده‌ای ابتدا عظمت و شوکت و ابهت این کوه‌های سر به فلک کشیده را مجسم می‌کند سپس آهنگ خوش ترنم شرشر آب خستگی را از تن بیرون می‌کند.

اینجا جایی است که عظمت طبیعت را می‌توان با تمام وجود احساس کرد و به آرامشی عجیب رسید.

طول این تنگه چند کیلومتر است و رود کوچکی از میان آن عبور می‌کند، رودی با سراب‌ها و چشمه‌های زلال که در مسیر خود آبشارهای زیبایی را به وجود آورده، می‌رود تا در دهانه ورودی «شیرز» به رودخانه خروشان «سیمره» ملحق شود.

این تنگه که پر است از درخت‌های کوهی میوه از جمله انگور، انجیر و گلابی در میان دو کوه شگفت‌انگیز قرار گرفته است، بر سینه و کمرکش این دو کوه غارهایی زیبا جاگرفته که گویای سکونت بشر غارنشین در این منطقه است.

این منطقه بکر که همواره حس شگفتی بازدیدکنندگان را برانگیخته، محل بازدید و تفریح تابستان و بهار مردم لرستان و گردشگران است و طبیعت‌گردان زیادی روزهای تعطیل می‌روند تا خستگی‌های روزمره شأن را کنار آبشارها و سایه وسیع چتر درختانش جا بگذارند.

زیبایی موجود در تنگه «شیرز» بیش از آن است که در این جملات بتوان آن را توصیف کرد؛ باید به این تنگه زیبا با دره‌های ناشناخته آن رفت و حیرت‌انگیزترین صحنه‌هایی که طبیعت توانسته است در اینجا تصویرگری کند را دید.

زیبایی‌های این تنگه باستانی و زیبا متأسفانه با وجود شهرت در سطح استان کمتر در سطح ملی و بین‌المللی مجال معرفی یافته است که در این راستا همت متولیان امر راهگشا خواهد بود.

ایمن‌سازی پل‌های معلق دره و بهسازی مسیر دسترسی گردشگران

عطا حسن‌پور مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان دراین‌رابطه، اظهار داشت: به‌منظور ارائه خدمات مطلوب به گردشگران در دره «شیرز» کوهدشت چهار میلیارد ریال اعتبار برای ایمن‌سازی پل‌های معلق دره «شیرز» اختصاص‌یافته است.

وی اظهار کرد: هرکدام از پل‌های معلق دره «شیرز» ۵۲ متر طول دارد و تلاش می‌کنیم که زیرساخت‌های لازم برای توسعه گردشگری در این منطقه کم‌نظیر فراهم شود.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان در ادامه از عملیات بهسازی جاده دسترسی به تنگه گردشگری «شیرز» در شهرستان کوهدشت خبر داد و اظهار داشت: این عملیات به‌منظور بهسازی مسیر دسترسی گردشگران به این تنگه زیبا و رفع نقاط حادثه‌خیز انجام شد.

حسن‌پور تأکید کرد: ژئوپارک «شیرز» به‌عنوان ظرفیتی بی‌بدیل و خدادادی نقش مهمی در رونق اقتصاد گردشگری در استان لرستان دارد.

وی با بیان اینکه دره «شیرز» در ۵۵ کیلومتری شهرستان کوهدشت در «زردلان» و در منطقه «اولاد قباد» واقع شده است، افزود: این جاذبه که در محل تلاقی استان‌های کرمانشاه و ایلام و لرستان پدیدآمده مربوط به دوری سوم زمین‌شناسی یا مزوزوئیک است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان، بیان کرد: دره «شیرز» که بر اثر فرسایش سنگ‌های رسوبی پدیدآمده به یک مکان خاص در شرق رشته‌کوه «وره زرد» که در زمره رشته‌کوه‌های زاگرس است تبدیل شده است و هم اکنون یکی از آثار ملی ایران و یکی از ژئو سایت‌های بسیار مهم کشور محسوب می‌شود.

حسن‌پور، یادآور شد: این دره پنج کیلومتر طول دارد و سراسر مسیر آن با دیوارهای رسوبی پوشیده شده که طول دیوارها در ابتدای مسیر کوتاه و در انتها به ۱۵۰ تا ۲۰۰ متر نیز می‌رسد.

پیشنهاد ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در سفر دوم رئیس‌جمهور

محمدمرادی فرماندار کوهدشت نیز در سخنانی، اظهار داشت: شاخص‌ترین و بارزترین مؤلفه گردشگری این شهرستان دره «شیرز» است.

وی گفت: این دره، یک منطقه بسیار گردشگرپذیر به‌خصوص گردشگران خارجی به‌حساب می‌آید.

فرماندار کوهدشت، عنوان کرد: کارگروهی برای ایجاد زیرساخت‌های گردشگری و ساماندهی این دره با حضور دستگاه‌های متولی و به ریاست معاونت عمرانی استانداری لرستان تشکیل شده است.

مرادی در ادامه سخنان خود، تأکید کرد، ایجاد زیرساخت‌های گردشگری و ساماندهی این منطقه در بین مصوبات دور دوم سفر رئیس‌جمهور قرار خواهد گرفت.

بنابراین گزارش، پیمودن دره «شیرز» تا انتهای مسیر نیازمند پنج الی شش ساعت پیاده‌روی است که طبیعت بکر و جذاب مسیر، رودخانه‌ها و آب‌های گرمی که از دل کوه بیرون می‌آیند، ستون شگفت‌انگیزی ۸۰ متری که توسط باد و زلزله طی میلیون‌ها سال ایجاد شده و غار معروف به پل خدا که ۱۵۰۰ متر طول دارد و نمایانگر زندگی انسان‌های غارنشین در طول تاریخ است انگیزه پیمودن را دوچندان می‌کند